weetjes

Solisten

Een solist schaatst een wedstrijd die bestaat uit twee onderdelen: de korte kür en de vrije (lange) kür. De korte kür bevat verplichte, door de ISU jaarlijks opnieuw vastgestelde elementen en mag maximaal 2 minuten en 40 seconden duren. De elementen bestaan uit sprongen, pirouetten en passencombinaties. Tot de sprongen behoren de axel, de flip, de lutz, de rittberger (of loop), de salchow en de toeloop (ook wel spot of cherryflip genoemd).

De vrije kür mag maximaal 4 minuten duren bij de dames en 4 minuten en 30 seconden bij de heren. Deze kür is volledig vrij, maar men moet wel naar de normen van de niveaus de elementen kiezen. De schaatsers kunnen er al hun creativiteit in kwijt en hierin worden vaak de moeilijkste combinaties gesprongen om zo veel mogelijk punten te behalen.

Paarrijden

De eisen van de ISU zijn voor dit onderdeel dezelfde als bij de solisten, echter hierbij is ook het synchroon bewegen een belangrijk criterium. Men ziet bij dit onderdeel vaak zogenaamde "geworpen sprongen", waarbij de man de vrouw de lucht in werpt. Zij maakt dan een pirouette (of sprong) en komt met één schaats weer neer op het ijs. Verder zijn er ook "lifts", waarbij de man de vrouw boven zijn hoofd in de lucht houdt.

IJsdansen

IJsdansen onderscheidt zich van paarrijden doordat het gebaseerd is op een klassieke dans en geen sprongen kent. De ISU bepaalt per toernooi welke dans de korte kür vormt, voor de vrije kür mogen de paren dit zelf bepalen. In het ijsdansen is de artisticiteit van groter belang dan bij het paarrijden. Dit is moeilijker dan als solist, want men moet veel geduld en samenspel hebben. Men moet goed op elkaar passen en elkaar helpen als het nodig is.

Synchroonschaatsen

Synchroonschaatsen (vroeger ook wel precisieschaatsen genoemd) deed in 1957 zijn intrede in de schaatssport. Synchroonschaatsen is een schaatsvorm waaraan iedereen vanaf zes jaar kan deelnemen, zowel op recreatief als op competitieniveau. Bij synchroon gaat het erom dat een groep van minimaal 12 en maximaal 16 schaatssters als groep een kür op het ijs zet en dat daarbij zo veel mogelijk als eenheid wordt opgetreden. De groep voert een dans uit op zelfgekozen muziek. Deze kür mag niet lijken op wat men bij het solokunstrijden of het ijsdansen doet. Het is de bedoeling dat er allerlei patronen worden gevormd, dat er in verschillende samenstellingen wordt gereden en dat dit alles zo soepel mogelijk in elkaar overvloeit. Synchroonelementen zijn onder andere: wheel, intersection, moves in the field, circle, block, no holds block, spin en (group)lifts.

Jurering

Sinds het seizoen 2004/05 kent het kunstschaatsen een geheel andere wijze van jurering en puntentelling. Er werd afgestapt van de perfecte 6.0 score met aftrek van punten voor gemaakte fouten in de kür voor presentatie (korte en vrije kür), techniek (vrije kür) en verplichte figuren (korte kür). Ook het systeem van meerderheidsplaatsingen van de jury kwam te vervallen.

Hiervoor in de plaats kwam een opbouwende puntentelling. Deze regels zijn vastgelegd in de ISU Special Regulations and Technical Rules Single and Pair Skating and Ice Dancing 2006.

 Score

Voor de Technische score wordt uitgegaan van een basiswaarde voor elk schaatselement. Deze is vastgesteld door een groep van experts, inclusief (voormalige) kunstschaatsers en coaches. Elk jurylid kan een element op- of afwaarderen binnen een bereik van +3 tot en met -3 (telkens op een vol punt afgerond).

Voor de Programmacomponenten kan een jurylid punten toekennen op een schaal van 0.25 tot en met 10.0 (afgerond op 0.25 of een veelvoud daarvan). Deze programmacomponenten zijn voor de mannen, vrouwen, paren (korte en vrije kür) en ijsdansers (korte en vrije kür):

1) Skating skills [SS] (Bekwaamheid)

2) Transitions, Linking Footwork and Movement [TR] (Overgangen, verbindend voetwerk, bewegingen)

3) Performance/Execution [PE] (Presentatie/Uitvoering)

4) Choreography/Composition [CH]

5) Interpretation of the music [IN]

Voor de verplichte figuren bij het ijsdansen zijn er vier programmacomponenten:

1) Skating skills [SS] (Bekwaamheid)

2) Performance/Execution [PE] (Presentatie/Uitvoering)

3) Interpretation [IN]

4) Timing

Finale score

De jurering wordt gedaan door negen juryleden. Er wordt niet meer bekendgemaakt welk jurylid welke score heeft gegeven. Uit de scores van deze negen juryleden worden zeven scores geloot. Van deze zeven worden de hoogste en de laagste score genegeerd. Het gemiddelde van de vijf overgebleven scores vormt de puntenscore voor de solist/het paar per kür.

De eindscore komt tot stand door de technische score en de programmacomponentenscore in elke kür bij elkaar op te tellen en na (eventuele) aftrek van programma-aftrekkingen (bv. 1.0 punt voor een val). Hierna worden de scores in de korte en vrije kür bij elkaar opgeteld. De solist of het paar met de hoogste totaalscore is de winnaar.

 Kunstrijden en commercie

In de meeste talen heet de sport kunstschaatsen of "artistiek schaatsen", maar in het Engels noemt men de sport "figuurschaatsen" (figure skating). De sport kent nauwe associaties met de zakenwereld en er bestaan vele "spektakels" waarin kunstrijders buiten wedstrijdverband schaatsen. Ook in toernooien wordt soms naast de wedstrijd nog een show voor het publiek gegeven. Vele kunstschaatsers doen mee aan ijsshows, zoals "Holiday on Ice", terwijl ze nog sportief concurreren of na hun professionele carrière. Bekende internationale ijsshows zijn "Stars on Ice" en "Champions on Ice". Ook worden er shows gehouden door schaatsclubs om met kunsten van hun leden te pronken. Tegenwoordig worden ook in Nederland dit soort shows gehouden: "Sterren dansen op het ijs" en "Dancing on Ice".